Hôm nay mình sẽ nói chuyện với mọi người về cách xây dựng bộ phận marketing. Gọi là bộ phận marketing nghe thì rất hoành tráng, nhưng thực ra không phải lúc nào hoành tráng và chuyên nghiệp cũng là tốt, hoặc ít ra là đối với bộ phận đặc thù này. Bài viết này cũng hướng tới các thương hiệu nhỏ, với mức đầu tư và quy mô nhỏ. Câu trả lời sẽ rất khác cho thương hiệu có mức đầu tư vừa và lớn (từ 1 tỉ đồng trở lên), hoặc có quy mô cửa hàng lớn.
Câu hỏi đầu tiên cần trả lời là, bạn có thực sự cần một bộ phận marketing không?
Một bộ phận có nghĩa là có người dành riêng cho công việc ấy. Việc một thương hiệu F&B mới ra đời, hoặc chỉ có 1 cơ sở duy nhất, có hẳn một bộ phận marketing là điều mà mình khá hiếm gặp. Thẳng thắn mà nói, mình thấy không có là hợp lý. Bạn không nên bỏ ra 5-7 triệu hàng tháng để nuôi một nhân viên marketing, trong khi thương hiệu còn đang phải chi trả rất nhiều chi phí, và công việc mkt cũng không nhiều đến thế. Đây là một bế tắc mình thấy rất nhiều bên gặp phải. Bạn chỉ có thể chi trả mức chi phí trong khoảng 3-5 triệu, hoặc 5-7 triệu cho một nhân viên marketing. Với mức chi phí này, khả năng cao bạn sẽ tuyển một sinh viên mới ra trường hoặc một người làm freelancer, part-time cho thương hiệu của bạn. Đồng nghĩa với việc bạn sẽ phải chấp nhận rằng chất lượng công việc của người ấy sẽ chỉ ở mức trung bình. Điều này hợp lý nếu thương hiệu của bạn đang hoạt động ổn định và muốn tốt lên, nhưng rất có thể là một sai lầm nếu thương hiệu của bạn đang gặp rất nhiều khó khăn và cần một bước ngoặt về lượng khách đến, bởi việc làm marketing trong ngành F&B khá đặc thù và đòi hỏi người làm marketing có nhiều kinh nghiệm hoặc sự nhạy bén. Điều này giải thích tại sao đôi khi chủ thương hiệu tự làm còn tốt hơn là bỏ tiền ra thuê nhân sự rất nhiều – tuy bạn không có kiến thức chuyên môn, nhưng sự nhạy bén và tâm huyết với thương hiệu của bạn thừa đủ để bù trừ cho điều ấy.
Rõ ràng một bộ phận marketing là điều ai cũng mong muốn. Tuy nhiên hãy cân nhắc dựa trên tình hình tài chính của mình để đưa ra quyết định xây dựng bộ phận này. Tổng kết lại, nếu bạn mới chỉ có khả năng chi trả dưới 10 triệu cho nhân sự marketing, mình khuyến khích bạn, với tư cách người chủ doanh nghiệp, hãy tự làm. Hãy đầu tư cho mình một khoá học để nắm vững các kiến thức cần thiết, và sau đó tự mình triển khai mọi hoạt động. Điều này sẽ hiệu quả và phù hợp với thương hiệu cỡ nhỏ hơn nhiều.
Vậy câu hỏi tiếp theo sẽ là, để có một bộ phận marketing thì bạn cần chi trả bao nhiêu tiền?
Sẽ tới một thời điểm bạn đánh giá doanh thu của mình đã đủ tốt, và việc kinh doanh phát triển đủ mạnh để cần một người làm marketing thay mình. Chúc mừng bạn.
Bộ phận này nên như thế nào?
Mình là người theo đuổi chủ nghĩa tinh gọn, bởi vậy bộ phận marketing lý tưởng đối với mình sẽ là một bộ phận có càng ít người càng tốt. Mình quan điểm rằng hơi thiếu nhân viên bao giờ cũng tốt hơn là thừa, và mỗi người nhân viên đều nên thấu hiểu thương hiệu đủ để làm việc một cách linh hoạt, chứ không cứng nhắc trong đúng mô tả công việc của mình. Bởi vậy, bộ phận marketing của mình chắc chắn sẽ bắt đầu với 2 nhân viên, trong đó có 1 nhân viên marketing full-time, và 1 nhân viên graphic design, thiết kế đồ hoạ, part-time. Nhiệm vụ của 2 người này là đảm bảo sản xuất nội dung cho thương hiệu hàng ngày. Ở đây mình muốn nhấn mạnh vào yếu tố HÀNG NGÀY. Một nét đặc thù khác trong thương hiệu F&B là bạn luôn luôn cần có nội dung cập nhật để luôn mới mẻ trong mắt khách hàng. Nội dung có thể đơn giản, thậm chí có thể lặp lại, nhưng không bao giờ được thưa thớt. Target mình đưa ra cho các thương hiệu mình quản lý luôn là ít nhất 3-5 story mỗi ngày, chưa kể các bài post trên Facebook, Instagram và cập nhật website. Có thể nói làm marketing cho F&B không phức tạp, nhưng mất rất nhiều thời gian.
Lương của một người nhân viên full-time, hoặc một freelancer có chất lượng công việc tốt, thường rơi vào khoảng 7-10 triệu. Lương của một graphic designer part time có thể dao động từ 3-10 triệu, một mức dao động lớn, mình biết, nhưng nó thực sự phụ thuộc vào năng lực của người ấy và số lượng sản phẩm bạn cần mỗi tháng.
Chi phí này đã phải là tất cả chưa? Chưa hề. Chúng ta vẫn đang bỏ qua một khoản chi phí quan trọng nhất trong mỗi thương hiệu, chi phí chạy quảng cáo.
Một phần lí do mình không khuyến khích bạn thuê nhân viên marketing ngay từ đầu là vì mình tin chắc số tiền lương ấy sẽ mang lại hiệu quả doanh thu tốt hơn nhiều khi được dồn vào quảng cáo. Nhưng đến thời điểm thương hiệu phát triển hơn, số tiền quảng cáo bạn bỏ ra cần được tối ưu bởi một người có kinh nghiệm để mang lại hiệu quả tốt nhất. Mọi người thường hay quên mất điều này: tiền lương bạn bỏ ra cho một nhân viên giỏi sẽ chẳng có nghĩa lý gì nếu bạn không cho người ấy ngân sách để triển khai các hoạt động. Hãy sẵn sàng ít nhất 7-10 triệu nữa để dành cho việc chạy quảng cáo, hoặc càng nhiều càng tốt, để có thể tối ưu lượng tiếp cận tới khách hàng trong thời đại số đầy cạnh tranh này.
Vậy để kết luận lại, mình nghĩ bạn nên sẵn sảng trả ít nhất 30 triệu cho tổng chi phí marketing hàng tháng để bắt đầu một bộ phận marketing của riêng mình.
Bộ phận này sẽ phát triển như thế nào?
Bộ phận này nên được phát triển với việc bổ sung nhân viên chạy quảng cáo, và sau đó là nhân viên sản xuất nội dung. Đấy sẽ là người, hoặc những người, chuyên chụp ảnh, quay video, thậm chí sản xuất kịch bản tiktok cho bạn để nội dung ngày một sáng tạo và mới mẻ. Một bộ phận marketing lớn dành cho những thương hiệu có quy mô lớn hơn sẽ được mình phân tích kĩ tại bài viết tiếp theo.
Hi vọng bài viết này sẽ giúp bạn hình dung được phần nào những gì mình cần làm để phát triển thương hiệu. Chúc bạn thành công!